1. Recht op informatie
Als slachtoffer of nabestaande heb je recht op informatie. Over jouw rechten, het doen van aangifte en over wat er daarna met de zaak gebeurt. Wanneer jij dat wilt, zijn de politie en het OM verplicht je op de hoogte houden over het verloop van de strafzaak.
2. Recht op hulp
Als slachtoffer of nabestaande van een strafbaar feit, heb je recht op gratis hulp en advies. Verschillende organisaties, waaronder Slachtofferhulp Nederland, kunnen je helpen op praktisch, juridisch en emotioneel vlak.
3. Recht op bescherming
Als slachtoffer of nabestaande heb je recht op bescherming. Maak je je zorgen om je veiligheid? Praat hier dan over met de politie of de Officier van Justitie. Samen met jou kunnen zij bekijken wat ze kunnen doen om je te beschermen en te bepalen welke stappen je zelf kunt nemen. Ook kun je de politie vragen om, uit veiligheidsoverweging, jouw naam en adres niet in de aangifte te zetten.
4. Recht om aangifte te doen
Iedereen mag bij de politie aangifte doen van een strafbaar feit. Ook minderjarigen. Aangifte doen kan bijvoorbeeld via internet of telefonisch. Dat mag ook anoniem. Voordat je aangifte doet, krijg je informatie over wat er gebeurt tijdens jouw aangifte en daarna.
5. Recht op (rechts)bijstand
Vanaf het moment van aangifte doen tot en met de strafzaak, heb je recht op bijstaand door een advocaat. In sommige gevallen is een advocaat gratis. Als je je liever wilt laten bijstaan door een vriend of familielid, kun je dit aanvragen bij de politie of Officier van Justitie. Zij zullen uitleggen of dat in jouw zaak wel of niet mag.
6. Recht op een gratis tolk
Als je de Nederlandse taal niet goed beheerst, heb je altijd recht op een gratis tolk. De politie of de Officier van Justitie regelen het voor je. Een tolk voor bij de aangifte of het verhoor is gratis.
7. Recht op vergoeding voor je schade
Heb je schade door het strafbare feit en is er een verdachte? Vaak heb je dan recht op een schadevergoeding van de dader. De Officier van Justitie of de rechter besluit of de dader de schade moet vergoeden. In sommige gevallen krijg je een tegemoetkoming van het Schadefonds Geweldsmisdrijven.
8. Recht op verzoek om contact met de dader
Heb je als slachtoffer of nabestaande behoefte aan contact met de dader? Mits de dader hier ook voor open staat, heb je altijd het recht om in contact te komen met de dader. Slachtofferhulp Nederland kan je doorverwijzen naar organisaties, die helpen om dit voor elkaar te krijgen.
9. Recht op een goede behandeling
Als slachtoffer van een strafbaar feit, krijg je met veel verschillende (overheids)instanties te maken. De organisaties waarmee je contact hebt over jouw zaak moeten je goed behandelen. En zij moeten rekening houden met wat belangrijk is voor jou. Doen ze dat niet, dan kun je daar een klacht over indienen.
10. Recht om te klagen wanneer het Openbaar Ministerie besluit dat er geen zaak komt
Besluit de Officier van Justitie dat er geen strafzaak komt tegen de verdachte? En ben je het hier niet mee eens? Dan kun je, met hulp van je advocaat, een klacht sturen naar het gerechtshof. Het gerechtshof besluit volgens of er tóch een strafzaak tegen de verdachte moet komen.
11. Recht om te vragen om stukken van het dossier van de strafzaak in te zien
Je kunt aan de Officier van Justitie vragen om inzicht in het dossier van de strafzaak. Ook kun je vragen om stukken aan het dossier toe te voegen.
12. Recht op kostenvergoeding als je moet getuigen
Ben je getuige van een strafbaar feit? Dan word je mogelijk gevraagd om te getuigen. Maak je kosten als gevolg hiervan, bijvoorbeeld reiskosten of kosten omdat je niet kunt werken, dan heb je recht op vergoeding.
13. Spreekrecht
Als slachtoffer of nabestaande van een ernstig strafbaar feit mag je in de rechtszaal spreken. Bijvoorbeeld over de straf die je vindt dat de verdachte moet krijgen. Of over de gevolgen van het strafbare feit voor jouw leven. Je moet minimaal 12 jaar oud zijn om zelf te kunnen spreken.
14. Recht op informatie over verlof, vrijlating of ontsnapping van de verdachte of dader
Als je dat wilt, houdt het Openbaar Ministerie je op de hoogte over verlof, vrijlating of eventuele ontsnapping van de verdachte of de dader. Heeft er al wel een veroordeling plaatsgevonden? Dan houdt het Informatiepunt Detentieverloop je hiervan op de hoogte.
Zijn slachtofferrechten te vrijblijvend?
Bij wet is er de afgelopen jaren veel vastgelegd en verbeterd, maar bij de uitoefening van slachtofferrechten in de praktijk gaat er nog een hoop mis. Wel een recht hebben, maar er niks mee kunnen, leidt bij veel slachtoffers tot verbittering en secundaire victimisatie. Dat moet en kan anders! Wij hebben het Nederlands Instituut voor Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR) opdracht gegeven onderzoek te doen naar de schending van slachtofferrechten. Ook hebben we dit instituut gevraagd om te komen tot aanbevelingen voor mogelijke remedies. Oftewel: consequenties die erop moeten toezien dat rechten van slachtoffers niet vrijblijvend maar afdwingbaar zijn en dat de overheid waarmaakt wat slachtoffers en nabestaanden mogen verwachten.
Bron: Fonds Slachtofferhulp
