Bent u slachtoffer van een ernstig strafbaar feit of nabestaande van een slachtoffer? En komt er een strafzitting? Dan mag u in de rechtszaal spreken over wat u wilt. Bijvoorbeeld over de gevolgen van het strafbare feit voor u. Of over de straf die u vindt dat de verdachte moet krijgen. Als u gebruik kunt maken van het spreekrecht dan zult u van het Openbaar Ministerie een brief ontvangen waarop vermeld staat dat u recht heeft op spreekrecht. Op het wensenformulier kunt u aangeven of u hiervan gebruik wilt maken.
Of u spreekrecht heeft, hangt af van het ten laste gelegde misdrijf. U heeft spreekrecht: bij misdrijven waarvoor de dader een gevangenisstraf kan krijgen van 8 jaar of meer, bij een aantal andere misdrijven zoals seksuele misdrijven, stalking, bedreiging en een verkeersongeval met ernstig lichamelijk letsel of overlijden tot gevolg.
In welke gevallen u spreekrecht heeft, staat vermeld in artikel 51e Wetboek van Strafvordering.
,,Het spreekrecht kan worden uitgeoefend indien het tenlastegelegde feit een misdrijf betreft waarop naar de wettelijke omschrijving een gevangenisstraf van acht jaar of meer is gesteld, dan wel een van de misdrijven genoemd in de artikelen 240b, 247, 248a, 248b, 249, 250, 285, 285b, 300, tweede en derde lid, 301, tweede en derde lid, 306 tot en met 308 en 318 van het Wetboek van Strafrecht en artikel 6 van de Wegenverkeerswet 1994. Van het voornemen tot het uitoefenen van het spreekrecht geven degenen die daartoe gerechtigd zijn, voor de aanvang van de terechtzitting schriftelijk kennis aan de officier van justitie opdat deze hen tijdig kan oproepen.” (Wettekst geraadpleegd op 11 januari 2022)
Bijlage 1. selectief overzicht misdrijven spreekrecht
| 141 lid 2 ond 2° + 3° | : openlijke geweldpleging met zwaar lichamelijk letsel of dood ten gevolge |
| 157 | : brandstichting |
| 181 ond 3° | : wederspannigheid met zwaar lichamelijk letsel of dood ten gevolge |
| 182 lid 2 ond 2° + 3° | : wederspannigheid i.v.m. zwaar lichamelijk letsel of dood ten gevolge |
| 207 lid 2 | : meineed |
| 208 | : valsemunterij |
| 240b | : kinderpornografie |
| 242 | : verkrachting |
| 243 | : seksueel binnendringen bewusteloze |
| 244 | : seksueel binnendringen kind < 12 jaar |
| 245 | : seksueel binnendringen kind tussen 12 en 16 jaar |
| 246 | : aanranding |
| 247 | : ontucht met wilsonbekwame |
| 248 | : strafverzwarende omstandigheden |
| 248a | : verleiding van minderjarige tot ontucht |
| 248b | : prostitutie door minderjarige |
| 249 | : ontucht met misbruik van gezag |
| 250 | : koppelarij |
| 250a | : onvrijwillige prostitutie (mensenhandel) |
| 252 lid 3 | : toedienen bedwelmende drank de dood ten gevolge |
| 255 jo 257 | : verlating hulpbehoevende met zwaar lichamelijk letsel of dood ten gevolge |
| 279 lid 2 | : onttrekking minderjarige aan gezag met strafverzwaring |
| 282 | : wederrechtelijke vrijheidsbeneming |
| 282a | : gijzeling |
| 285 | : bedreiging |
| 285b | : stalking |
| 287 | : doodslag |
| 288 | : gekwalificeerde doodslag |
| 289 | : moord |
| 291 | : kindermoord |
| 293 | : euthanasie |
| 296 lid 3 & 4 | : abortus zonder toestemming en dood ten gevolge |
| 300 lid 2 & 3 | : mishandeling |
| 301 lid 2 & 3 | : mishandeling met voorbedachte rade |
| 302 | : zware mishandeling |
| 303 | : zware mishandeling met voorbedachte rade |
| 306 | : deelneming aan aanval of vechterij |
| 307 | : dood door schuld |
| 308 | : zwaar lichamelijk letsel door schuld |
| 311 lid 2 | : diefstal + strafverzwaring (woninginbraak in vereniging en/of geweld in de nacht) |
| 312 | : diefstal met geweldpleging |
| 317 | : afpersing |
| 318 | : afdreiging |
| 6 WVW 1994 | : veroorzaken verkeersongeval met zwaar lichamelijk letsel of dood ten gevolge |
N.B.: dit is een selectie van feiten, waarop een gevangenisstraf staat van ten minste 8 jaar en waarin het slachtoffer dus spreekrecht heeft. Deze lijst is echter niet uitputtend. Bij beoordeling van de strafzaak dient rekening worden gehouden met deze onvolledigheid.
